Pytanie, jak długo będzie trwać psychoterapia jest zasadne, ale nie sposób odpowiedzieć na nie precyzyjnie. Długość trwania psychoterapii określa się na samym jej początku. Terapia powinna trwać możliwie najkrócej, tzn. tak długo, jak to jest niezbędne dla osiągnięcia oczekiwanego efektu.
W praktyce proces psychoterapii może zamknąć się w kilku sesjach lub trwać nawet kilka lat, w trakcie których odbywać się będą regularne spotkania z psychoterapeutą. Sesje terapeutyczne odbywają się zazwyczaj jeden raz w tygodniu, choć czasem może paść propozycja większej częstotliwości spotkań. Zwiększenie częstotliwości spotkań nie skraca czasu trwania psychoterapii i jeśli jest stosowane, to wyłącznie w sytuacji przekonania psychoterapeuty, że mniejsza częstotliwość będzie skutkowała brakiem skuteczności. Czas trwania psychoterapii zależy od wielu czynników, między innymi od złożoności zgłaszanego problemu, predyspozycji osobowościowych pacjenta, aktualnego stanu zdrowia, przyjętej metody terapeutycznej, możliwości finansowych pacjenta, a także preferencji pacjenta i psychoterapeuty.
Generalnie można powiedzieć, że im szerszy zakres zgłaszanych trudności, tzn. mający swoje konsekwencje w różnych obszarach życia, im bardziej utrwalony problem, głębszy - mający źródło w okresie życia, w którym nasza osobowość kształtuje się najintensywniej, im szerzej określone oczekiwania, co do zmiany, tym psychoterapia jest dłuższa. Im bardziej precyzyjnie da się określić cel, a zmiana nie wymaga korekty tendencji osobowościowych, tym terapia będzie krótsza.
Oto kilka przykładów:
● Jeśli Państwa problem sprowadza się np. do lęku przed pająkami (tzw. fobii izolowanej), to psychoterapeuta pracujący w nurcie poznawczo-behawioralnym skutecznie pomoże Państwu w ciągu 4-8 sesji.
● Jeżeli Państwa życie rodzinne było do tej pory satysfakcjonujące, a związki z ludźmi względnie trwałe, dobrze radzicie sobie Państwo zawodowo, ale doświadczyliście kryzysu psychologicznego objawiającego się łagodną depresją, np. w wyniku utraty pracy czy zdrady w związku, to wówczas pomoc psychologiczna trwa zazwyczaj nie dłużej niż 3-4 miesiące.
● Jeśli macie Państwo tzw. objawy psychosomatyczne, tj. bóle, mrowienia, uczucie ucisku, napady lęku panicznego i in., i nie mają one uzasadnienia ściśle medycznego (np. choroby tarczycy), to zwykle terapia nie trwa dłużej niż 10-12 miesięcy.
● Jeśli od wielu lat czujecie się Państwo samotni, jednocześnie mając poczucie, że robicie wszystko, co w waszej mocy, aby tak nie było, macie poczucie braku dopasowania do świata lub świat wydaje się nieskończenie wrogi, a ludzie zdają się Państwa zupełnie nie rozumieć, wówczas psychoterapia może potrwać nawet kilka lat.
● Jeżeli leczycie się Państwo z powodu poważnej choroby psychicznej, np. schizofrenii lub ChAD (choroby afektywnej dwubiegunowej), wówczas psychoterapia wspierająca w leczeniu może trwać przez całe życie, ale prowadzona jest niejako ‘odcinkami’.
Powyższe przykłady mają dać jedynie ogólne rozeznanie. Umowa dotycząca długości psychoterapii zawsze zawierana jest na podstawie indywidualnych rozmów i rozeznania.
Czy psychoterapię można zakończyć wcześniej? Oczywiście tak. W sytuacji psychoterapii jesteście Państwo pacjentami w humanistycznym znaczeniu tego słowa, tj. zgłaszacie się jako osoby doświadczające określonego cierpienia, którego, w pierwszej kolejności, staramy się nie rozumieć jako choroby psychicznej. Będąc pacjentem i klientem jednocześnie, to do Państwa należy ostateczna decyzja, czy brać udział w psychoterapii i jak długo. Przed każdym, wcześniejszym niż planowane, zakończeniem warto porozmawiać z psychoterapeutą na temat przyczyn zakończenia. To ważne, gdyż w czasie psychoterapii - szczególnie tych zaplanowanych na długi czas - można doświadczać wielu wątpliwości, co do sensu i skuteczności. To normalne, a omówienie wątpliwości może uratować proces psychoterapii. Psychoterapia nie może działać, kiedy się nie odbywa. Czasem jednak rzeczywiście można dojść do wniosku, że kontakt z tym konkretnym psychoterapeutą jest nieskuteczny i/lub niesatysfakcjonujący. Wówczas lepiej psychoterapię zakończyć po jej uprzednim omówieniu i rozejrzeć się za osobą bardziej odpowiadającą naszym preferencjom. Omówienie jest bardzo ważne, gdyż daje szansę na zrozumienie rozminięcia się w potrzebach i oczekiwaniach, a także na uzyskanie wskazówek, co do dalszego postępowania po zakończeniu terapii. W końcu daje też możliwość pożegnania się, które samo w sobie jest zwykle cennym doświadczeniem.
Warto pamiętać, że psychoterapia jest skuteczną metodą pomocy i częściej przynosi pożądane efekty, niż "nie działa". Jej powodzenie w dużym stopniu zależy od szczerości i otwartości w wyrażaniu swoich wątpliwości i oczekiwań.
Paweł Kurczak
psycholog, psychoterapeuta
Copyright 2021 © Polski Gabinet Psychoterapii w Berlinie, wykonanie JL. Polityka przetwarzania danych